NHÀ THỜ DÒNG HỌ NGUYỄN HƯƠNG CÁT

Nhà thờ Tổ tiên của Họ Nguyễn cả Hương Cát hướng Nam, hàm ý con cháu tôn vinh Tổ tiên là những bậc hiền tài theo tinh thần Thánh nhân nam diện nhi thính thiên hạ (Bậc thánh nhân ngồi ngoảnh mặt hướng Nam mà nghe thiên hạ tâu bày), và theo đạo Phật thì hướng Nam là nơi của Bát Nhã, tức là trí tuệ, hướng của sự sáng tạo, của sinh lực tràn trề, đầy dương khí.

Thiên “vi chính” sách Luận Ngữ có viết “sinh, sự chi dĩ lễ; Tử, táng chi dĩ lễ; Tế, chi dĩ lễ” có nghĩa lã: Khi cha mẹ sống thì theo lễ mà phụng sự cha mẹ, khi cha mẹ chết thì theo lễ mà an táng, khi cúng tế cũng phải theo đúng lễ. Từ ngàn xưa, người dân Việt ta vẫn luôn coi trọng Hiếu Lễ, chẳng thế mà cổ nhân đã đúc kết “tứ thời xuân tại thủ, bách hạnh hiếu vi tiên” (bốn mùa xuân ở đầu, trăm đức hạnh thì Hiếu là trước nhất ). Việc Hiếu lễ thể hiện việc cung dưỡng bố mẹ lúc tại thế và lại càng nghiêm cẩn hơn lúc họ đã khuất “sự tử như sự sinh” vậy.

Còn Sách Kinh Lễ lại nói rõ: “Anh Vũ năng ngôn bất li phi điểu, tinh tinh năng ngôn bất li cầm thú. Kim nhân nhi vô lễ tuy năng ngôn bất diệc cầm thú chi tâm hồ. Phù duy cầm thú vô lễ cố phụ tử tụ ưu. Thị cố thánh nhân tác, vi lễ dĩ giáo nhân, sử nhân dĩ hữu lễ, tri tự biệt ư cầm thú” có nghĩa là: Chim Anh Vũ biết nói cũng không vượt khỏi loài chim, con Tinh Tinh tuy biết nói nhưng cũng vẫn là loài cầm thú. Nay người mà vô lễ tuy biết nói mà chẳng cũng có tâm như cầm thú chăng?. Phàm cầm thú vô lễ nên cha con sống thành bầy đàn tạp giao không trên dưới lễ nghĩa. Vì thế nên Thánh nhân đặt ra chuẩn mực làm ra Lễ để dạy người. Khiến mọi người có lễ, biết tự phân biệt mình với cầm thú. Quả thật vậy, phàm là người thì phải biết lễ và hành theo lễ vậy. Sự tử như sự sinh, biết là vậy nhưng hiện nay có nhiều người chưa hẳn đã hiểu thờ người đã khuất như thế nào cho đúng lễ.

Với đạo lý uống nước nhớ nguồn con cháu dòng họ Nguyễn Cả Hương Cát thờ cúng Tổ tiên thành cẩn là xuất phát từ lòng hiếu kính nhớ ân thâm nghĩa trọng, nó đã ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người con trong dòng họ ngay từ lúc còn thơ bé:

Cây có gốc mới nở cành xanh ngọn,

Nước có nguồn mới bể rộng sông sâu.

Người ta nguồn gốc từ đâu?

Từ vô thuỷ sinh Tổ tiên loài người

Có Tổ tiên rồi mới có cha mẹ,

Có cha có mẹ rồi sau có mình.